Jenny Beavan, jedna z najbardziej utytułowanych brytyjskich kostiumografek, odwiedzi w listopadzie Toruń. Podczas 31. edycji EnergaCAMERIMAGE odbierze Nagrodę Specjalną za swoje niezwykłe osiągnięcia zawodowe w dziedzinie projektowania kostiumów filmowych.
Jenny Beavan urodziła się w Londynie, w muzycznej rodzinie skrzypaczki i wiolonczelisty. Sama jednak wybrała dla siebie studia scenograficzne w londyńskiej Central School of Art and Design. Ucząc się projektowania teatralnego pod okiem między innymi Ralpha Koltaia, początkowo nie wiązała swojej przyszłej pracy zawodowej z kinem i szeroko pojęta modą. Odkąd zakochała się w Wieczorze Trzech Króli – sztuce, na którą w wieku 10 lat zabrał ją dziadek – wiedziała, że chce być częścią przede wszystkim teatralnego świata.
Jej zawodowa przygoda z kinem rozpoczęła się zaraz po zakończeniu edukacji, gdy odnowiła kontakt z przyjacielem z dzieciństwa, Nickiem Youngiem. Ten, pracując wówczas dla Merchant Ivory Productions, organizował właśnie w Indiach plan filmowy produkcji telewizyjnej Jamesa Ivory’ego Wielka wrzawa wokół kolekcji Georgiego i Bonnie (1978) i poszukiwał kostiumografa, który pomoże w skompletowaniu garderoby dla Peggy Ashcroft. To właśnie w egzotycznym otoczeniu barwnych Indii Beavan pokochała kino i zainteresowała się projektowaniem kostiumów filmowych. W ten sposób rozpoczęła się także jej owocna współpraca z legendarnym reżyserem, przynosząc jej rozpoznawalność oraz uznanie w branży.
Jenny Beavan
Obok wspomnianej wyżej produkcji telewizyjnej odpowiadała za kostiumy w Jane Austen na Manhattanie (1980). Następnie w duecie z Johnem Brightem pracowała nad oprawą kostiumową tak znanych i cenionych filmów Jamesa Ivory’ego, jak Bostończycy (1984), Pokój z widokiem (1985), Maurycy (1987), Powrót do Howards End (1992), Okruchy dnia (1993) oraz Jefferson w Paryżu (1995). Za niemalże wszystkie Jenny Beavan została doceniona oscarową nominacją, zdobywając pierwszą w dorobku Nagrodę Akademii® za Pokój z widokiem.
W tej kongenialnej ekranizacji powieści E.M. Forstera, opowiadającej historię młodej, angielskiej arystokratki uwięzionej w pułapce konwenansu, kostiumy i scenografia subtelnie podążają za niespiesznym tempem filmu, znakomicie oddając klimat zarówno portretowanej tu Florencji i angielskiej prowincji, jak i społeczeństwa epoki edwardiańskiej. Jednocześnie wprowadzają widza w nostalgiczną atmosferę tradycyjnego romansu kostiumowego, złotymi zgłoskami wpisując dzieło Ivory’ego w nurt brytyjskich heritage films.
W kolejnych latach Jenny Beavan współpracowała także z tak wybitnymi twórcami, jak Ang Lee (Rozważna i romantyczna, 1995), Adrian Lyne (Lolita, 1997), Robert Altman (Gosford Park, 2001), Andy Tennant (Anna i król, 1999), Oliver Stone (Aleksander, 2004), Lasse Hallström (Casanova, 2005), Brian De Palma (Czarna Dalia, 2006), Guy Ritchie (Sherlock Holmes, 2009 oraz Sherlock Holmes: Gra cieni, 2011) czy Tom Hooper (Jak zostać królem, 2010).
Jenny Beavan na planie
Szybko zyskując w branży miano specjalistki od kostiumów historycznych, nie bała się jednak zerwać ze schematem, przyjmując angaż w rewolucyjnym Mad Max: Na drodze gniewu Georga Millera z 2015 roku. Ta filmowa ilustracja postapokaliptycznego świata pozwoliła jej zmienić artystyczny kierunek, za co odwdzięczyła się zapierającą dech w piersiach oprawą kostiumową, która znakomicie dopełniła wizję reżysera i sprawiła, że obraz ten ogląda się z takim przejęciem. Pełen gniewu film drogi w zawrotnym tempie wprowadza nas w mroczny świat bohaterów przeciwstawiających się jedynemu znanemu im porządkowi świata. To, w co są ubrani tylko pozornie zdaje się nie mieć tu większego znaczenia. Przygotowana przez Jenny Beavan garderoba w pełni oddaje buntowniczy charakter produkcji i uwiarygadnia opowiadaną historię. Co ciekawe, drugiego w karierze Oscara® za ten właśnie film Beavan odbierała w dżinsach i motocyklowej kurtce ozdobionej kryształową czaszką, pokazując jak niepokorną jest duszą, jak mało przejmują ją branżowe konwenanse i jak właściwą decyzją było zaproszenie jej na plan zdjęciowy tego kultowego już obrazu.
Jenny Beavan na planie „Cruelli”
Strzałem w dziesiątkę zarówno dla producentów, jak i samej Beavan okazała się także wysokobudżetowa produkcja Disneya z 2021 roku, Cruella, opowiadająca historię młodości Cruelli de Mon. Jenny Beavan otrzymała tu zadanie stworzenia mody z lat 70., ale z wyraźnie współczesnymi nutami, z którego wywiązała się śpiewająco. W jej projektach widać z jednej strony inspiracje punkowym stylem Vivienne Westwood czy Jeana Paula Gaultiera, z drugiej wymowną ilustrację panujących wówczas nierówności społecznych. Tytułowa bohaterka filmu jest aspirującą projektantką mody, więc jej garderoba od samego początku musiała robić wrażenie. Odgrywająca główną rolę Emma Stone pojawiła się w nim w niemal 50 niezwykłych kreacjach, które zachwyciły publiczność na całym świecie i finalnie przyniosły Jenny Beavan trzeciego w karierze Oscara®.
Jenny Beavan na planie „Krzysiu, gdzie jesteś?”
Jenny Beavan to artystka nietuzinkowa, która nie boi się eksperymentować z najróżniejszymi gatunkami filmowymi i nie pozwala zaszufladkować. Od historycznej precyzji w Pokoju z widokiem (1985) czy Gosford Park (2001), przez baśniowe kreacje Dziadka do orzechów i czterech królestw (2018) czy Krzysiu, gdzie jesteś? (2018), po futuryzm Life (2017) czy świata Mad Maxa (2015), świetnie czuje się w każdym zadaniu, precyzyjnie oddając ducha filmu, ale równocześnie zachowując charakterystyczny rys jej niepokornego stylu. W trwającej ponad 40 lat karierze zawodowej pracowała przy kilkudziesięciu najróżniejszych produkcjach teatralnych, programach telewizyjnych, filmach reklamowych a przede wszystkich kinowych obrazach fabularnych, za które była wielokrotnie doceniania zarówno przez widzów, jak i branżę. Do Brytyjskiej Nagrody Filmowej BAFTA została nominowana dziesięciokrotnie, zdobywając cztery statuetki. Dwunastoma nominacjami wyróżniła ją z kolei Amerykańska Akademia Filmowa, nagradzając ostatecznie trzema Oscarami®. Pięć razy walczyła także o nagrodę Emmy i może pochwalić się dwoma zwycięstwami. W 2017 roku Jenny Beavan otrzymała również Order Imperium Brytyjskiego w uznaniu jej artystycznych zasług dla kina i teatru.
Jenny Beavan przy pracy
Nie jest to oczywiście ostatnie słowo Jenny Beavan. Na etapie postprodukcji znajdują się jej kolejne projekty, z wyczekiwaną Furiosą na czele, której premiera jest planowana na 2024 rok. O tym, czym Jenny Beavan kieruje się w swojej pracy kostiumografa, z których produkcji jest najbardziej dumna i o jakich projektach jeszcze marzy, będziecie mieli okazję przekonać się już wkrótce, podczas 31. EnergaCAMERIMAGE w Toruniu, kiedy odbierze Nagrodę dla Kostiumografki ze Szczególną Wrażliwością Wizualną i spotka z festiwalową publicznością.
autor tekstu: Magdalena Sobolewska
© EnergaCAMERIMAGE